Theatergroep De Jonge Honden: Spaghetti Riots

Eind jaren ’50 haalt de Nederlandse overheid jonge Italiaanse mannen naar Twente om als gastarbeiders in de textielindustrie te werken. De Italianen gaan naar de fabriek, wonen in pensions en ‘gasthuizen’. In hun vrije tijd zoeken ze ook vertier: in discotheken, snackbars en op de kermis komen ze in contact met de Twentse jeugd.

“Twentse politie levert strijd met opgewonden Italianen,” schreef de Volkskrant. Andere media hadden het over “De Slag bij Oldenzaal” en concludeerden: “Twente jaagt vreemdelingen weg.” Zelfs Italiaanse kranten schreven vol afschuw over verwondingen aan Italiaanse zijde. De Italianen waren woedend omdat dansclub De Bond een bord had opgehangen in het Sint-Jozefgebouw: ‘Proibito l’ingresso a Italiani.’ Verboden voor Italianen. Terwijl ze daar altijd dansten met Twentse meisjes. Gewapend met stoelpoten en bierflessen kwamen de Italianen met hulp van spanjaarden uit omliggende dorpen verhaal halen. De volgende dag gingen de meeste migrantenarbeiders in staking.

Het zijn deze Twentse vechtpartijen, in de marge van de Nederlandse geschiedenis bekend als “de Spaghetti-rellen”, die zestig jaar later regisseur Jolmer Versteeg (1983) ertoe aanzetten om een grote openluchtvoorstelling te ensceneren op historische gronden in Almelo, Borne, Enschede, Oldenzaal en zijn geboortestad Zwolle. Tussen theatraal verlichte zeecontainers speelt de Zwolse theatergroep De Jonge Honden de nieuw geschreven voorstelling Spaghetti Riot, nadat het publiek eerst opgewarmd wordt met, uiteraard, een bord spaghetti. Het is een sappige ‘Spaghetti Western’ over botsende culturen, vooroordelen en vechten voor hun vrijheid.

Spaghetti Riots is een openluchtvoorstelling over een bizarre geschiedenis die niet iedereen meer kent, maar te interessant is om niet te vertellen. ‘Romeo en Julia in Twente’. Deze voorstellingen op buitenlocaties werden gevolgd door voorstellingen in theaters (2024), waarna ook een film over dit onderwerp gemaakt zal worden.